Hızlı okuma seminerlerinde odaklanma eğitimleri de veren muharrir Murat Tunalı, birçok vakit DEHB üzere görülen kimi rahatsızlıkların altında yatan sebepleri ve tahlil yolları hakkında şu bilgileri verdi:
DEHB DEĞİL SÜREKSİZ ALGISAL KÖRLÜK
“Her dikkat eksikliği ve dikkat dağınıklığı DEHB değildir! Sırf süreksiz bir algısal körlüktür.
Günümüzde yaklaşık 5 saatimiz telefon ekranına bakarak geçiyor. Şayet mesaimiz bilgisayar ekranı karşısındaysa ekrana bakarak geçirilen müddet yaklaşık 12-13 saate çıkabiliyor. Bunun sonucunda göz ve beyin uyumu ister istemez olumsuz etkilenebiliyor. Daima görsel bilgiye maruz kalan zihin bir vakit sonra seçici olmayı tercih edip algısal körlük yaşamaya başlıyor.
Bunun sonucunda gören lakin algılamayan, duyan fakat dinleyemeyen, okuyan lakin anlayamayan bir bireye dönüşüyoruz. Tüm bu bilgileri algı dünyamızda saklamaya ve işlemeye fırsat bulamadan yitiriveriyoruz. Sonucunda ister istemez cürmü kendimizde arayıp
HEMEN İLACA YÖNELMEYİN
‘Ben çok dikkatsizim, dikkatim ne kadar dağınık, galiba bende dikkat eksikliği var’ diyerek ilaçlarla ve psikiyatrik tedavi sistemleriyle süratli bir tedavi sürecine muhtaçlık duyuyoruz. Aslına bakılırsa sorun büsbütün bizim ömür üslubumuzla ilgili. Şayet mesleğimizde ve günlük yaşantımızda dikkat ve konsantrasyon gerektiren bir iş üzerindeyken tüm dikkatimizi verip işi halledebiliyorsak dikkat eksikliği ve hiperaktivite sıkıntımız yok demektir. Değerli bir haberi izlerken okurken sonlanmaya ya da duygulanmaya başlıyorsak ilaç kullanacak kadar algı hünerimizi yitirmemişiz demektir.
O halde bir kavram karışıklığını ortadan kaldırmakta fayda var.
Günlük yaşantımızda yaşadığımız “Dikkat dağınıklığı ve odaklanamamak” “DEHB yani dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu” demek değildir. Çocuklarda ve yetişkinlerde görülen her dikkat eksikliği ve hiperaktivite, nöropsikiyatrik gelişim bozukluğu DEHB manasına gelmemektedir.
Gereksiz yere ilaç kullanıp kendimize ziyan vermek yerine sorunu daha kolay formüllerle halledebilmek için kolay bir benzetmeden yararlanabiliriz.
Kendimizi akıllı bir cep telefonu üzere görelim. Akşama kadar çok ağır bir biçimde çalışan telefon ısınıyor, programlar üst üste çalışıyor ve bir mühlet sonra ağırlaşmaya başlıyor. Akşam olduğunda % 3 olan batarya düzeyinde navigasyonu açmayız. Ya da biriyle uzun uzun konuşmayız. Çabucak şarja takıp bataryanın dolmasını bekleriz. Bedensel ve zihinsel sıhhat için de birebir şey geçerlidir. Gün uzunluğu saatlerce ekrana bakan, okuyan, düşünen zihin bir mühlet sonra dinlenmeye yani şarja takılmaya muhtaçlık duyuyor. Şayet bunu yapmazsak dinlenemeyen zihin gücünü toparlayamadığı için cep telefonu misali batarya zayıf uyarısı veriyor. Bu durumda algısal körlük yaşıyoruz. Yorum olarak da dikkatim çok dağınık, bende dikkat eksikliği var diyoruz.
Beyninizi yemeyin!
NE YEDİĞİNİZE DİKKAT EDİN
Algısal körlüğe neden olan yalnızca mental yoğunluk ve algısal körlük değildir. Beslendiğimiz besinler da bu probleme çanak tutuyor.
Peki daha dikkatli ve yüksek konsantrasyona sahip olmak için ne yapmak gerekir?
Raf ömrü uzatılmış ve paketlenmiş besinleri mümkün olduğunca tüketmemek ya da az tüketmek. Düşünmeyi hızlandıran ceviz, fındık, balık, balıkyağı üzere besinleri daha fazla tüketmek. Zira bu besinler bilhassa omega 3 yağ asidi bakımından zengindir. Bu yağ asidi beynin hudut hücrelerindeki elektro kimyasal yansıma sürecini hızlandırır.
10 GÜNLÜK AKSİYON PLANI
Unutkanlığı ve dikkatsizliği yenmek için 10 günlük aksiyon planı yapın.
Unutkanlık ve dikkat dağınıklığı zihinsel bir kusurdur. Fakat hastalık değildir. Hastalık üzere düşünüp bilinçsizce ilaç aldığımızda durumu daha makus hale getirebilir zihni daha da körleştiririz. Beyni tembelleştiren faaliyetleri denetim altına alıp azaltırsak bu faaliyetlerin yerine zihni güçlendiren besinler tüketip zihinsel faaliyetler içinde bulunursak farkı birkaç haftada görebiliriz.
Bu bağlamda dikkat dağınıklığını ve unutkanlığı yok edecek 10 günlük aksiyon planı yapılması halinde 10. günden sonra fark gözlemlenebilir.
Asla yapılmaması gerekenler:
20:00-24:00 arası tv izlemek, bilgisayar ve telefon ekran ilintili oyunlar oynamak.
Paketlenmiş besinler ve asitli içecekler tüketmek.
Alkol, Fast food ve şekerli besinler tüketmek.
Uzun saatler bilgisayar oyunu oynamak.
Sabah uyanır uyanmaz telefon ekranına bakmak.
Kesinlikle yapılması gerekenler:
Her gün sabah kahvaltıda, gün içinde besin desteği niteliğinde fındık ve ceviz tüketmek.
10 gün içinde 4 kez balık tüketmek.
Güne başlarken tablet halinde balık yağı yutmak.
Brokoli, lahana ve karnabahar üzere yeşil yapraklı yemekleri daha çok tercih etmek.
Mümkün mertebe zeytinyağı ve zeytinyağlı besinler yemek.
Güne telefon ekranına bakarak değil gökyüzüne yahut ufka bakarak bir iki dakika düşünerek başlamak.
Gün içinde minik molalar verip beynin en kıymetli besini oksijen için açık havada düşünme molaları eşliğinde bir iki dakika nefes alıp vermek.
ZİHİNSEL DİYET
Her şeyden önce düşünmek beyin hücrelerinin en sevdiği aksiyondur. Onları faal hale getirip yeni nöronsal irtibatlar meydana getirmek için düşünmekle ilintili eğlenceli oyunlar oynamak. 10 gün boyunca tv izlemek, ya da akşamları telefonda oyun oynamak yerine her gün tabu, satranç, dama, tavla oynadığınızda artık 10. günden sonra dikkatinizin daha ağır ve daha uyanık olduğunu hissedersiniz. Buna bir manada zihinsel diyet diyebiliriz.”